Kalendarz Adresowy był oficjalną publikacją władz rosyjskich w podziale na gubernie, i osobną częścią tak zwanej Księgi Pamiątkowej , który zawiera wykaz prawie wszystkich gubernialnych i powiatowych instytucji rządowych i publicznych wraz z ich personelem.
Kalendarz adresowy był często wydawany jako osobny tom. Często dochód ze sprzedaży kalendarzy adresowych był przekazywany na cele charytatywne.
Kalendarze adresowe to niesamowity zbiór wiedzy o naszych przodkach, jeśli pełnili oni jakieś funkcje urzędniczy, byli np urzędnikami poczty, nauczycielami, wojskowymi. Duża część kalendarzy zawiera indeks osobowy na końcu, gdzie możemy znaleźć odpowiednie nazwisko i przyporządkowaną do niego stronę. Niestety nie każdy kalendarz zawiera taki indeks, wtedy musimy przeglądać go kartka po kartce.
Każdy kalendarz zaczyna się od wymienienia najważniejszych osobistości w carskiej Rosji od cara poczynając. Niestety kalendarze nie były wydawane każdego roku w każdej guberni i mamy tu wyraźne luki np w przypadku guberni kurskiej pod koniec XIX wieku i na początku XX wieku.
Kalendarze nie zawierały spisu wszystkich szkół i instytucji, szczególnie jeśli były one małe lub dopiero co powstały. Tu też są wyraźne braki. W spisach czasem wymieniony jest tylko naczelnik stacji pocztowej ale nie już jakiś zwykły urzędnik nie posiadający czynu (czyli rangi urzędniczej), ale zdarzały się często przypadki, gdzie wymieniona jest pełna obsada osobowa danej instytucji oczywiście bez woźnego czy sprzątaczki.
Dzięki Kalendarzom Adresowym z guberni charkowskiej, kurskiej oraz wołyńskiej udało mi się prześledzić karierę zawodową pocztowca, mojego prapradziadka Bazylego Karpowicza i jego syna nauczyciela Białokrynickiej Szkoły Rolnej. Dzięki odnalezieniu rodziny w kurskiej guberni mogłem zlecić poszukiwanie dalszych materiałów takich jak metryk czy spisów właśnie z tego regionu.
Zawsze warto jest sięgnąć do tego źródła. Jeśli macie pytania chętnie, proszę o kontakt.